Trong lịch sử văn hoá phương Đông, "lầu xanh" là một hình ảnh quen thuộc những ngày xa xưa, nhất là trong thời phong kiến Trung Quốc. Gái lầu xanh cũng đã trở thành một đề tài trong nhiều tác phẩm văn học, phim ảnh và nghiên cứu lịch sử. Tuy nhiên, đích thực gái lầu xanh là gì có lẽ vẫn còn rất nhiều người chưa hiểu rõ? Vì thế, trong bài viết hôm nay chúng tôi sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện nhất về số phận của những cô gái “buôn hương bán phấn” thời xưa này.
Gái lầu xanh là gì? “Gái lầu xanh” là thuật ngữ dùng để chỉ những cô gái làm việc trong chốn lầu xanh, thường được gọi là kỹ nữ. Những cô gái này không chỉ đơn thuần cung cấp dịch vụ giải trí như ca hát, nhảy múa mà còn đảm nhận vai trò bầu bạn, giúp khách hàng thư giãn thông qua các hoạt động như đối ẩm, đàm đạo. Ngoài ra, các cô gái kỹ nữ còn phục vụ luôn cả các thú vui thể xác, nên gái lầu xanh chính là “gái bán hoa” thời xưa.
Lầu xanh là gì?
Lầu xanh là cách gọi quen thuộc để chỉ các nhà chứa hay kỹ viện trong xã hội phong kiến Trung Quốc và một số quốc gia Á Đông khác, hay còn được gọi là “thanh lâu”. Tên gọi “lầu xanh” bắt nguồn từ kiến trúc của các kỹ viện thời xưa. Những ngôi nhà này thường có thiết kế cầu kỳ với tầng lầu được trang trí bằng các loại đèn lồng xanh. Từ “lầu” hay “lâu” là ám chỉ các tòa nhà cao tầng, còn “thanh” hay “xanh” biểu trưng cho sự tươi mới và thu hút của các cô gái trẻ đẹp.
Lầu xanh không chỉ là nơi diễn ra các hoạt động giải trí cho cánh mày râu mà còn là nơi các kỹ nữ có cơ hội trình diễn tài năng như hát, múa, ngâm thơ hay chơi nhạc cụ. Một số lầu xanh nổi tiếng với những cô nàng kỹ nữ có nhan sắc “tuyệt sắc giai nhân” không chỉ thu hút các thương nhân giàu có mà còn có cả các quan lại uy quyền.
Gái lầu xanh là gì?
Nếu là người đã từng xem các bộ phim về thời vua chúa Trung Hoa, thì chắc hẳn các bạn đã từng biết qua những cô gái được gọi là “gái lầu xanh.” Vậy gái lầu xanh là gì? “Gái lầu xanh” là thuật ngữ để chỉ những người phụ nữ làm việc trong các lầu xanh, thường được biết đến với vai trò là kỹ nữ. Họ không chỉ đơn thuần là phục vụ nhu cầu giải trí như ca hát, nhảy múa, mà còn tâm sự và phục vụ nhu cầu chốn phòng the cho khách hàng.
Dưới ánh đèn lung linh của những lầu xanh xa hoa, cuộc sống của gái lầu xanh không phải lúc nào cũng rực rỡ như vẻ ngoài. Đa số các cô gái bị ép buộc vào nghề này do gia đình gặp khó khăn, bị bán đi hoặc vì các lý do khác. Ngay từ khi còn nhỏ, họ đã phải sống trong sự kỷ luật hà khắc, học cách chiều lòng khách và học ca hát, nhảy múa.
Phần lớn gái lầu xanh sống không có quyền tự quyết, mọi thứ đều phụ thuộc vào chủ lầu xanh, họ có thể bị đánh đập nếu không nghe lời. Chỉ một số ít kỹ nữ nổi tiếng nhờ sắc đẹp và tài năng vượt trội có thể đạt được vị trí đặc biệt, được đối xử ưu ái hơn trong lầu xanh. Dù vậy, cũng có một số trường hợp ngoại lệ khi những kỹ nữ nổi tiếng được khách chuộc ra, hoặc nhờ tài năng và sắc đẹp mà trở thành thê thiếp của những người quyền quý.
Gái lầu xanh là gì? Đây là thuật ngữ dùng để gọi những cô gái làm nghề "buôn hương bán phấn" thời phong kiến xưa ở chốn thanh lâu.
Gái lầu xanh thời xưa được phân cấp như thế nào?
Chúng ta thường nghĩ rằng, gái lầu xanh là người có thân phận thấp kém nhất trong xã hội, nên tất cả họ đều ngang hàng nhau. Tuy nhiên, thời xưa gái được phân cấp rất rõ ràng, tùy thuộc vào mỗi triều đại mà sẽ có những cấp bậc khác nhau nơi chốn thanh lâu. Cụ thể như sau:
-Ở thời kỳ đầu, kỹ nữ thường được phân loại dựa chủ yếu vào nhan sắc, chia làm ba hạng: hạng trên, hạng giữa, và hạng dưới. Những người có nhan sắc kiều diễm sẽ thuộc hạng trên và được phục vụ các khách hàng quyền quý, trong khi những người thuộc hạng dưới chỉ được tiếp khách bình dân.
-Đến thời nhà Đường, tiêu chí phân loại kỹ nữ bắt đầu thay đổi. Thay vì chỉ dựa vào nhan sắc, thì tài năng được đặt lên hàng đầu. Những kỹ nữ giỏi ca múa, thơ phú được gọi là “tiền đầu nhân” hoặc “nội nhân”, thường biểu diễn cho vua chúa và tầng lớp quý tộc thưởng thức. Nhan sắc lúc này chỉ là yếu tố phụ, nhường chỗ cho khả năng nghệ thuật xuất chúng.
-Thời nhà Tống, việc phân cấp trở nên nghiêm ngặt hơn. Kỹ nữ được đánh giá dựa trên sự hài hòa giữa tài năng và nhan sắc. Cao nhất là Quan kỹ, là những kỹ nữ phục vụ chính cho các sự kiện lớn hoặc hoàng gia. Trong Quan kỹ, người xuất sắc nhất được gọi là “đầu nhân”, họ là người đứng hàng đầu trong các buổi biểu diễn.
-Đến thời nhà Minh và nhà Thanh, cách phân cấp kỹ nữ trở nên chi tiết và đa dạng hơn. Dựa trên các tiêu chí như tài năng, phẩm chất, phong thái và nhan sắc, các kỹ nữ được phân thành 4 nhóm chính:
+ Thứ nhất là phẩm chất: kỹ nữ có phẩm chất cao quý, có khuôn phép là hơn.
+ Thứ hai là thanh vận: kỹ nữ có phong nghi là hơn.
+ Thứ ba là tài nghệ: kỹ nữ có tài năng là hơn.
+ Thứ tư là nhan sắc: kỹ nữ có nhắc sắc xinh đẹp là hơn.
-Trong thời cận đại, hệ thống phân cấp kỹ nữ càng phức tạp hơn với những cấp bậc cụ thể như sau:
+ Nữ hiệu thư: Là cấp bậc cao nhất, dành cho các kỹ nữ tài sắc vẹn toàn. Họ chỉ bán nghệ, không bán thân, và thường phục vụ tầng lớp thượng lưu.
+ Trường tam: Những kỹ nữ hạng sang, tuy cũng chủ yếu bán nghệ nhưng có thể giữ khách lại qua đêm trong một số trường hợp.
+ Yêu nhị: Các kỹ nữ hạng trung, chủ yếu bán thân để trả nợ hoặc kiếm sống.
+ Dã kê: Các kỹ nữ hạng thấp, được chia thành hai nhóm: dã kê ở nhà (chỉ phục vụ khách quen) và dã kê phổ thông (phải đứng đường để tìm khách).
+ Bàn đinh: Là cấp bậc thấp nhất, thường phục vụ khách hàng với mức giá rẻ mạt và sống trong điều kiện tồi tàn.
Kỹ nữ thời xưa được phân rất nhiều cấp bậc, kỹ nữ nào sở hữu nhan sắc xinh đẹp và tài nghề vượt trội sẽ có cấp bậc cao.
Số phận của những cô gái kỹ nữ chốn lầu xanh thế nào?
Phía sau ánh đèn lung linh và sự xa hoa của lầu xanh là những câu chuyện đầy bi kịch về số phận của các kỹ nữ. Dù bên ngoài họ khoác lên mình những bộ trang phục lộng lẫy và luôn mỉm cười tiếp khách, nhưng sâu thẳm bên trong lại là những nỗi niềm không thể giãi bày.
Hầu hết các cô gái kỹ nữ chốn lầu xanh đều không tự nguyện chọn con đường này. Họ thường bị bán vào lầu xanh từ khi còn rất nhỏ bởi gia đình nghèo khó. Một số khác rơi vào hoàn cảnh éo le khi gia đình gặp biến cố hoặc nợ nần chồng chất, phải bán thân trả nợ.
Trong lầu xanh, các kỹ nữ không có quyền tự do quyết định cuộc đời mình. Mọi thứ từ những khoản tiền họ kiếm được đều bị chủ lầu xanh kiểm soát. Họ thường phải làm việc không ngừng nghỉ, chịu áp lực phải giữ gìn sắc đẹp và tài năng để thu hút khách. Nếu không làm hài lòng chủ hoặc khách, họ có thể bị trừng phạt nặng nề. Bên cạnh đó, thân phận của các kỹ nữ cũng bị xã hội phong kiến khinh rẻ. Họ không được tôn trọng và bị gán mác là “hạ lưu”.
Số phận của kỹ nữ thường rất bi đát, dù cho họ có được chuộc ra khỏi lầy xanh để làm vợ lẻ thì họ cũng phải chịu sự khinh khi của xã hội.
Vai trò của gái lầu xanh trong xã hội thời phong kiến
Trong xã hội phong kiến, gái lầu xanh tuy bị coi là tầng lớp thấp hèn, nhưng họ lại đóng vai trò không hề nhỏ trong nhiều khía cạnh của đời sống. Lầu xanh được xem như một không gian giải trí xa hoa, nơi các kỹ nữ không chỉ phục vụ tiếp khách mà còn tổ chức các buổi biểu diễn ca múa, đàn hát để làm hài lòng khách hàng.
Không chỉ vậy, lầu xanh còn là không gian để các tầng lớp thượng lưu gặp gỡ và giao lưu. Đây là nơi mà những thương nhân ký kết các hợp đồng, quan lại bàn chuyện chính trị, hay giới văn nhân, thi sĩ trao đổi tư tưởng. Các kỹ nữ nhờ vào khả năng giao tiếp khéo léo và hiểu biết về cầm kỳ thi họa, nên thường đóng vai trò trung gian, kết nối và làm dịu bầu không khí trong các cuộc gặp gỡ của tầng lớp uy quyền.
Dù kỹ nữ có thân phận thấp hèn, nhưng họ cũng giữ vai trò khá quan trọng trong xã hội phong kiến xưa.
Ngoài ra, lầu xanh còn đóng góp một phần không nhỏ vào kinh tế địa phương. Các lầu xanh lớn thu hút lượng lớn khách hàng, tạo ra nguồn thu nhập đáng kể không chỉ cho lầu xanh mà còn cho các ngành nghề xung quanh. Do đó, vào thời xưa, địa phương nào càng có nhiều lầu xanh thì sẽ trở thành một đô thị phồn thịnh.
Đối với các nhà văn, nghệ sĩ, gái lầu xanh thường trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm nổi tiếng. Họ được khắc họa không chỉ với tư cách là người chịu nhiều bất hạnh, mà còn như biểu tượng của sắc đẹp, tài năng và tinh thần vượt khó. Những hình ảnh này được tái hiện qua nhiều tác phẩm như “Kim Bình Mai,” “Hồng Lâu Mộng,” hay các bài thơ cổ điển, để lại dấu ấn trong lịch sử văn học và nghệ thuật Á Đông.
Hy vọng bài viết đã giúp bạn giải đáp được thắc mắc gái lầu xanh là gì và cung cấp thêm những điều thú vị về nghề “buôn hương bán phấn” thời xưa. Nói chung, "gái lầu xanh" là một khái niệm gắn liền với nghề mại dâm thời xưa. Tìm hiểu kỹ về nghề “bán hoa” này giúp phản ánh một cách rõ rệt về sự thấp kém của phụ nữ thời phong kiến. Tuy nhiên, dù là thời nào đi chăng nữa, thì người phụ nữ vẫn dễ trở thành một thú mua vui của đàn ông, nếu như họ không tự làm chủ cuộc sống của mình.